Prikkelbare darmen en serotonine

Prikkelbare Darm Syndroom is een verstoring van de functie van het maag-darmkanaal, met name van de dikke darm. Het is een veel voorkomende chronische darmaandoening. Naar schatting komt het bij ruim 10% van de Nederlanders voor. Bij PDS maakt de darm te veel of juist te weinig bewegingen. PDS kenmerkt zich door buikpijn, buikkrampen, problemen met de ontlasting, een opgezette buik of winderigheid door gasvorming. Mensen met PDS ervaren vaak diarree of juist verstopping. Massage kan PDS-klachten aanzienlijk verminderen en bijdragen aan een structureel herstel.

Wat is de oorzaak van PDS?
Mogelijke oorzaak van prikkelbare darm syndroom is een verstoorde communicatie tussen de hersenen en de darmen. Mensen met PDS zijn gevoeliger voor pijnprikkels in de darmen. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat de darmen te veel of te sterke signalen doorgeven aan de hersenen, waarna de hersenen weer te veel of te sterke signalen teruggeven aan de darmen. Het stofje serotonine speelt hierbij mogelijk een belangrijke rol.

Wat is serotonine?
Serotonine is hormoon, die werkt als neurotransmitter: het beïnvloedt de manier waarop je hersenen werken. Wanneer je in je brein voldoende serotonine aanmaakt, voel je je dus gelukkiger en beter uitgerust. Afgezien daarvan heeft serotonine overigens ook elders in je lichaam essentiële functies.
Serotonine is van invloed op onze stemming, de slaap, de emotie, de eetlust, het geheugen en het zelfvertrouwen. Een tekort of een te veel aan serotonine zorgt voor een verstoring bij deze processen.

Zo bevindt ongeveer 90% van je voorraad serotonine zich in je darmkanaal, waar het een belangrijke rol heeft bij het reguleren van de spijsvertering. Ook houdt het je bloeddruk op een goed niveau en versterkt het je immuunsysteem. We hebben het hier dus zeker over een hormoon dat van vitaal belang is!

Hoe ontstaat serotonine tekort?
Zoals bij veel hormonen kan de balans in je lichaam relatief gemakkelijk verstoord worden. Bij serotonine kan een teveel aan stress en een tekort aan slaap bijvoorbeeld al genoeg zijn. Je lichaam gaat dan te veel cortisol aanmaken, waardoor een disbalans ontstaat. De aanmaak van serotonine komt vervolgens op een laag pitje te staan.

Ook een gebrek aan beweging kan dit gevolg hebben. Ten slotte is voeding van heel groot belang om serotonine aan te maken. In het brein wordt serotonine namelijk gevormd uit tryptofaan, een aminozuur. Komt dat in de eiwitten van je voeding te weinig voor, dan kan ook dat ertoe leiden dat je niet meer genoeg serotonine produceert.

Ontstaat er eenmaal een serotonine tekort, dan maakt je voeding het bovendien vaak alleen maar erger. Een belangrijk symptoom is namelijk dat je meer trek krijgt in suiker en zoetigheid. Op de korte termijn heel verklaarbaar, want suiker activeert het ‘beloningscentrum’ in de hersenen. Je gaat je er dus even beter van voelen. Het probleem is dat de aanmaak van insuline hierdoor ook snel stijgt. Ligt die productie steeds te hoog, dan kan je lichaam minder goed serotonine aanmaken én opnemen. Je gaat je dus somberder voelen, waardoor je meer suiker eet, waardoor je je somberder gaat voelen

Kan massage bijdragen aan een gezonde serotonine balans?
Ja. Massage activeert het autonome zenuwstelsel en helpt de afgifte van de positieve hormonen op gang te brengen. Volgens een onderzoek uit 2005 kan massagetherapie de serotoninespiegel effectief met gemiddeld 28% verhogen. Dit komt door een afname van cortisol, dat bekend staat als uw “vecht-of-vluchtreactie”, of ingebouwd alarmhormoon, dat u laat weten wanneer u in gevaar bent. Met andere woorden, het houdt je alert en met een snelle hartslag. Massages zijn in staat om cortisol te verlagen en serotonine te verhogen, waardoor je rustiger wordt en dus je humeur helpt reguleren.

De niveaus van endorfines, serotonine en dopamine nemen toe in het lichaam. Deze hormonen hebben alledrie een positieve uitwerking op lichaam en geest. Endorfine, serotonine en dopamine zijn neurotransmitters die vrijkomen wanneer het autonome zenuwstelsel wordt gestimuleerd. Endorfine, serotonine en dopamine kunnen ons gevoelens van geluk en motivatie geven. Endorfines zijn verantwoordelijk voor het verlichten van angst en komen ook vaak vrij wanneer pijngevoelens optreden. Serotonine kan een persoon een gevoel van welzijn geven en tegelijkertijd depressie en het gevoel van eenzaamheid voorkomen. Ten slotte zorgt dopamine voor een gevoel van motivatie en vermindert het het gebrek aan enthousiasme en twijfel aan jezelf. Een massage helpt de afgifte van de positieve hormonen te stimuleren om stress te verminderen en ontspanning te vergroten.

Hoe kan ik de aanmaak van Serotonine verhogen?
Het is verstandig om meer lichaamsbeweging te krijgen, zeker als je nu niet heel actief leeft. Dat versterkt de verwerking van tryptofaan, en daarmee de aanmaak van serotonine. Ook is het van groot belang om voldoende rust te nemen. Plan momenten in om te ontspannen, of je dat nu met meditatie of een stevige wandeling doet.
Zorg dat je genoeg tryptofaan eet via eiwitrijke voeding. Sojaproducten, ginseng, bananen, zaden etc. bevatten allemaal tryptofaan. Die tryptofaan moet in het lichaam op de juiste maner verwerkt kunnen worden. B-vitamines zijn sterk verbonden aan je energieniveau en weerstand. Bij de aanmaak van serotonine is vooral voldoende B6 en B12 van belang: dat vind je bijvoorbeeld in dierlijke producten, peulvruchten en aardappelen. En zorg dat je trage koolhydraten eet in plaats van suikers.

Kan er ook teveel serotonine in het lichaam vrijkomen?
Een hoog serotonine gehalte in je centrale zenuwstelsel, bijv. door xtc-gebruik, kun je herkennen aan zweten, opgewonden zijn, grote pupillen, rillen, snelle hartslag en snelle ademhaling. Voor de meeste mensen zijn deze klachten niet al te ernstig. Ook kan er sprake zijn van tintelingen in je vingers, waarna de vingers naar binnen trekken of je hele arm naar binnen krult. Ook kun je gaan tandenknarsen en tandenklapperen­.

Serotoninesyndroom
In die gevallen kan sprake zijn van serotoninesyndroom. Serieuze symptomen van het serotonine syndroom zijn koorts, onrustig, gejaagdheid, angst, verwarring, ongewone, krampachtige spierkrampen in armen en/of benen en stijve spieren. De klachten verdwijnen vaak na 24 uur, echter zijn er ook mensen die aan serotoninesyndroom overlijden, bijv door hartfalen. De kans op serotoninesyndroom is hoger wanneer hoge dosis xtc wordt gebruikt, vooral in combinatie met sommige medicatie, zoals AD(H)D medicijnen (dexamfetamine, Ritalin) of L-tryptofaan (tijdens XTC gebruik in plaats van erna). Het combineren van XTC met antidepressiva, MAO-remmers en SSRI´s is levensgevaarlijk. Ook de combinatie van XTC met speed, cocaïne, of andere drugs vormt een risico op serotonine syndroom.